ଚୋର ଘରେ ଚୋରି ! ଆଫ୍ରିକାରେ କାମ ଦେଉନି ଚୀନ୍ର ଋଣ ମାୟାଜାଲ
କରୋନା ଜୀବାଣୁ ଚୀନ୍ ପାଇଁ ଏକ ବଡ଼ ଝଟ୍କା ଦେବା ସହିତ ଋଣ-କୂଟନୈତିକତା ମଧ୍ୟ ଆଣିଛି । ଋଣ-କୂଟନୈତିକ ଜରିଆରେ ଚୀନ୍ ଛୋଟ ଏବଂ ଗରିବ ଦେଶମାନଙ୍କୁ ପ୍ରଥମେ ଋଣ ଦେବ ଏବଂ ପରେ ନିଜ ସ୍ୱାର୍ଥରେ କାରବାର କରିବା ପାଇଁ ବଦନାମ୍ ରହିଛି । ମୋଟ ଉପରେ, ଚୀନ୍ ଋଣକୁ ଏକ ବିନିଯୋଗ ଭାବରେ ବ୍ୟବହାର କରୁଛି । ଆଫ୍ରିକାରେ ମଧ୍ୟ ଚୀନ୍ର ଧାରଣା କାର୍ଯ୍ୟକାରୀ କରିବାର ଚିନ୍ତା କରାଯାଇଥିଲା । ମୁଖ୍ୟତଃ ଅର୍ଥନୈତିକ ପଛୁଆ ଆଫ୍ରିକୀୟ ଦେଶମାନଙ୍କୁ ଚୀନ୍ ବଡ଼ ଋଣ ଦେଇଛି ।
ଆଜି କେବଳ ଚୀନ୍ ଆଫ୍ରିକା ପାଇଁ ପ୍ରାୟ ୧୫୦ ବିଲିୟନ ଡଲାର୍ ଋଣ ଦେଇଛି । ତେବେ, କରୋନା ପରେ, ଏହି ଋଣ ଗରିବ ଆଫ୍ରିକୀୟ ଦେଶ ଅପେକ୍ଷା ଚୀନ୍ ପାଇଁ ଏକ ଫାଶି ଫନ୍ଦା ହୋଇପାରେ । ଏହାର କାରଣ ହେଉଛି ଏହି ଆଫ୍ରିକୀୟ ଦେଶମାନେ ବର୍ତ୍ତମାନ ଋଣ ଛାଡ଼ କରିବାକୁ ଚୀନ୍ ଉପରେ ଚାପ ପକାଉଛନ୍ତି । ଯଦି ଚୀନ୍ ଚାପରେ ମୁଣ୍ଡ ନୁଆଁଇ ଏହି ଋଣ ଛାଡ଼ କରିବାକୁ ପଡ଼ିବ, ତେବେ ଏହା ଚୀନ୍ର ୧୫୦ ବିଲିୟନ ଡଲାରର “ପୁଞ୍ଜି ବିନିଯୋଗ” ପାଣିରେ ପଡ଼ିବ ।
ଆଫ୍ରିକା ମହାଦେଶରେ କରୋନା ସବୁଠାରୁ ବଡ଼ ବିନାଶ ସୃଷ୍ଟି କରିଛି । ଗରିବ ଆଫ୍ରିକା ଉପରେ ଦୁଇଗୁଣ ଭାର ରହିଛି । ଗୋଟିଏ ହେଉଛି ଆଫ୍ରିକୀୟ ଦେଶମାନଙ୍କୁ ସେମାନଙ୍କର ନିମ୍ନ ସ୍ତରର ସ୍ୱାସ୍ଥ୍ୟସେବାରେ ବ୍ୟାପକ ବିନିଯୋଗ କରିବାକୁ ପଡ଼ିବ, ଅନ୍ୟପଟେ କରୋନା କାରଣରୁ ସେମାନଙ୍କର ଆୟରେ ଏକ ବଡ଼ ଧରଣର ହ୍ରାସ ପାଇଛି । ଏଥିରେ କୌଣସି ସନ୍ଦେହ ନାହିଁ ଯେ ଆଫ୍ରିକୀୟ ଦେଶମାନେ ଏହି ବଡ଼ ଧକ୍କା ସହ୍ୟ କରିପାରିବେ ନାହିଁ । ଏହାର ଫଳାଫଳ ହେଉଛି ଯେ ଏହାର ମୁକାବିଲା ତଥା ସରକାର ଚଳାଇବା ପାଇଁ ଆଫ୍ରିକୀୟ ଦେଶମାନଙ୍କୁ ଋଣ କରିବାକୁ ପଡ଼ିବ ।
ଚଳିତ ବର୍ଷ ମିଳିତ ବିବୃତ୍ତିରେ ଆଫ୍ରିକୀୟ ଅର୍ଥମନ୍ତ୍ରୀମାନେ ଅନ୍ତର୍ଜାତୀୟ ସମୁଦାୟକୁ ଆଫ୍ରିକାକୁ ୧୦୦ ବିଲିୟନ ଡଲାର ରିଲିଫ ପ୍ୟାକେଜ ଯୋଗାଇବାକୁ ଅନୁରୋଧ କରିଛନ୍ତି । ଏହି ବିବୃତ୍ତିରେ ୨୦୨୧ ମସିହାରେ ୫୦ ବିଲିୟନ ଡଲାର ଅତିରିକ୍ତ ସହାୟତା ପ୍ରଦାନ ବିଷୟରେ ମଧ୍ୟ ଉଲ୍ଲେଖ କରାଯାଇଛି । ଏଭଳି ଏକ ପରିସ୍ଥିତିରେ ଏବେ ସମସ୍ତଙ୍କ ନଜର ଚୀନ୍ ଉପରେ ଅଛି, ଯାହା କେବଳ ଆଫ୍ରିକା ପାଇଁ ୩୦ ପ୍ରତିଶତ ଋଣର ଋଣଦାତା ହୋଇଛି ।
ଆଫ୍ରିକୀୟ ଦେଶମାନେ ଋଣ ଛାଡ଼ କରିବାକୁ ଚୀନ୍ ଉପରେ ଚାପ ସୃଷ୍ଟି କରୁଛନ୍ତି । ଉଦାହରଣସ୍ୱରୁପ, ଜାମ୍ବିଆ, ନିକଟରେ ଚୀନ୍ର ଋଣରେ ପୋତି ହୋଇଛି । ଚୀନ୍କୁ ଋଣ ଛାଡ଼ କରିବାକୁ ନିବେଦନ କରିଛି । ଜାମ୍ବିଆର ରାଷ୍ଟ୍ରପତି ତାଙ୍କ ଚୀନ୍ ପ୍ରତିପକ୍ଷଙ୍କ ଆଗରେ ଏକ ବିବୃତ୍ତି ଦେଇ କହିଛନ୍ତି ଯେ ଲୁସାକାର ଅର୍ଥନୀତିକୁ ବଞ୍ଚାଇବା ପାଇଁ ଚୀନ୍ ସେମାନଙ୍କ ଋଣ ଛାଡ଼ କିମ୍ବା ଋଣ ଛାଡ଼ ରିହାତି ଉପରେ ବିଚାର କରିବା ଉଚିତ । ଲୁସାକା ଉପରେ ଚୀନ୍ର ପ୍ରାୟ ୬.୭ ବିଲିୟନ ଡଲାରର ଋଣ ଅଛି, ଯାହା ଜାମ୍ବିଆ ଦେବାରେ ବିଫଳ ହେଉଛି ।
ତେବେ ଜାମ୍ବିଆ ଏକମାତ୍ର ଦେଶ ନୁହେଁ ଯିଏ ଏଭଳି ଆବେଦନ ସହିତ ଚୀନରେ ପହଞ୍ଚିଛି । କେନିଆ ଉପରେ ଚୀନ୍ର ୫ବିଲିୟନ ଡଲାର ଋଣ ଅଛି ଏବଂ ଏବେ କେନିଆର ଆର୍ଥିକ ପରିସ୍ଥିତି ଭଲ ନୁହେଁ । ସେହିଭଳି ଉଗାଣ୍ଡାର ଅର୍ଥମନ୍ତ୍ରୀ ମଧ୍ୟ ଚୀନ୍କୁ ଋଣ ଛାଡ଼ କରିବାକୁ ଅନୁରୋଧ କରିଛନ୍ତି । ଆଫ୍ରିକୀୟ ଋଣ ଛାଡ଼ କରିବାକୁ ଅନ୍ତର୍ଜାତୀୟ ସମୁଦାୟ ମଧ୍ୟ ଚୀନ୍ ଉପରେ ଚାପ ପକାଉଛି । ଫ୍ରାନ୍ସଦ୍ୱାରା ଜାରି ଏକ ବିବୃତ୍ତିରେ ଆଫ୍ରିକୀୟ ଦେଶମାନଙ୍କୁ ଋଣ ଛାଡ଼ କରିବାକୁ ଆମେ ନିଶ୍ଚିତ କରୁଛୁ । ଏକାସାଙ୍ଗରେ, ଆମେ ମଧ୍ୟ ଚୀନ୍କୁ ଅନୁରୋଧ କରୁଛୁ, ଯାହା ଆଫ୍ରିକୀୟ ଦେଶଗୁଡ଼ିକର କରୋନା ବିରୋଧୀ ସଂଗ୍ରାମକୁ ମଜବୁତ କରିବ । ଜି -୨୦ ଦେଶ, ଆଇଏମ୍ଏଫ୍ ଏବଂ ବିଶ୍ୱ ବ୍ୟାଙ୍କ ସେମାନଙ୍କ ତରଫରୁ ଆଫ୍ରିକୀୟ ଦେଶମାନଙ୍କୁ ଆର୍ଥିକ ସହାୟତା ଘୋଷଣା କରିସାରିଛନ୍ତି ।
ଏହି ଚାପରେ ଯଦି ଚୀନ୍ ୧୫୦ ବିଲିୟନ ଡଲାର ଋଣ କିମ୍ବା ଏହାର କିଛି ଅଂଶ ଛାଡ଼ କରିବାକୁ ନିଷ୍ପତ୍ତି ନିଏ, ତେବେ ଏହା ଚୀନ୍ର ଋଣ-କୂଟନୀତି ପାଇଁ ଏକ ବଡ଼ ଝଟ୍କା ହେବ । ଯଦି ଋଣ ନାହିଁ, ତେବେ ଚୀନ୍ର ଋଣ-କୂଟନୀତି ଚୀନ୍ର ସ୍ୱାର୍ଥକୁ କେଉଁଠାରେ ପ୍ରୋତ୍ସାହିତ କରିବ ? ଚୀନ୍ ଏହାର ଋଣର କୂଟନୈତିକ ବ୍ୟବହାରରେ ବିଶେଷଜ୍ଞ ।
ଉଦାହରଣସ୍ୱରୂପ, ଶ୍ରୀଲଙ୍କାର ହାମନ୍ତୋଟା ବନ୍ଦରକୁ କିଏ ଭୁଲି ପାରିବ । ୨୦୧୭ରେ, ଶ୍ରୀଲଙ୍କା ୧.୫ ବିଲିୟନ ଚୀନ୍ର ଋଣ ପରିଶୋଧ କରିବାରେ ବିଫଳ ହେବା ପରେ ଚୀନ୍ ଶ୍ରୀଲଙ୍କାର ବନ୍ଦରକୁ ଦଖଲ କରିଥିଲା । ଏହା ଚୀନ୍ ପାଇଁ ଏକ ପ୍ରମୁଖ କୂଟନୈତିକ ବିଜୟ ଥିଲା । କେବଳ ଏତିକି ନୁହେଁ, ୨୦୧୮ ମସିହାରେ ଚୀନ୍ ବିଆରଆଇ ଋଣ ଅଧୀନରେ ୟୁଟୋପିଆକୁ କିଛି ଆରାମ ଯୋଗାଇବାକୁ ନିଷ୍ପତ୍ତି ନେଇଥିଲା, କିନ୍ତୁ ଏହା ସହିତ ଚୀନ୍ ୟୁଟୋପିଆର ଜାତୀୟ ଶକ୍ତି କମ୍ପାନୀରେ ପ୍ରାୟ ୧.୮ ବିଲିଅନ୍ ଡଲାରର ଏକ ରଣନୈତିକ ବିନିଯୋଗ କରିଥିଲା । ଏହାର ଅର୍ଥ ଋଣ ସାହାଯ୍ୟରେ ଚୀନ୍ ପାଇଁ ଆଉ ଏକ କୂଟନୈତିକ ଲାଭ !
ସମାନ ଉଦ୍ଦେଶ୍ୟରେ ଆଫ୍ରିକାର ଗରିବ ଦେଶମାନଙ୍କୁ ବିଆରଆଇ ଅଧୀନରେ ଚୀନ୍ ବିପୁଳ ଋଣ ଦେଇଥିଲା । ଚୀନ୍ ଜାଣିଥିଲା ଯେ ଏହି ଦେଶଗୁଡ଼ିକ ଭବିଷ୍ୟତରେ ଋଣ ପରିଶୋଧ କରିବାରେ ଅକ୍ଷମତା ଦେଖାଇବା ମାତ୍ରେ ଏହା ଆଗକୁ ରଣନୀତିକ ପଦକ୍ଷେପ ନେବାକୁ ସୁଯୋଗ ପାଇବ। ତଥାପି, ଚୀନ୍ କେବେ ବି ଭାବି ନଥାନ୍ତା ଯେ ଏହି ଋଣକୁ ସମ୍ପୂର୍ଣ୍ଣରୂପେ ଛାଡ଼ିବାକୁ ଏହା ଚାପଗ୍ରସ୍ତ ହୋଇପାରେ ।
ଋଣ ଛାଡ଼ ବିଷୟରେ ଚୀନ୍ ପକ୍ଷରୁ କୌଣସି ଠୋସ୍ ବିବୃତ୍ତି ଆସିନାହିଁ । ତେବେ ଚଳିତ ବର୍ଷ ଏପ୍ରିଲରେ ଚୀନ୍ ବୈଦେଶିକ ମନ୍ତ୍ରାଳୟ କୂଟନୈତିକ ଉତ୍ତର ଦେଇ କହିଛି ଯେ କୂଟନୈତିକ ସ୍ତରରେ ଆଫ୍ରିକାର ସମସ୍ୟାର ସମାଧାନ ପାଇଁ ଆମେ ଯଥାସାଧ୍ୟ ଚେଷ୍ଟା କରିବୁ।
ମୋଟ ଉପରେ, ବିଗତ ଏକ ଦଶନ୍ଧି ମଧ୍ୟରେ ଆଫ୍ରିକାକୁ ନିଜ ଜାଲର ଫାନ୍ଦରେ ପକାଇବା ପାଇଁ ଚୀନ୍ ଯେଉଁ ଋଣ ଜାଲ କରିଛି ତାହା ବର୍ତ୍ତମାନ ଚୀନ୍ ପାଇଁ ଫାଶି ଫନ୍ଦାରେ ପରିଣତ ହୋଇଛି । ଗଧିଆ ଯୋଦ୍ଧା କୂଟନୀତି ପରେ ଚୀନ୍ର ଋଣ-କୂଟନୀତି ମଧ୍ୟ ବିଫଳ ହୋଇଛି ।